Khi chúng tôi đến thăm bộ sưu tập xe đạp Peugeot tại nhà riêng của ông tại làng Ngọc Hà, có đến cả thảy 17 chiếc xe đạp Peugeot được ông lưu giữ rất cẩn thận. Có lẽ ở đất Hà Thành này và cả miền Bắc nữa, không có ai sở hữu nhiều xe đạp mang nhãn hiệu Peugeot đến thế.

Trọn đời đi xe đạp

Khi chúng tôi đến thăm bộ sưu tập xe đạp Peugeot tại nhà riêng của ông tại làng Ngọc Hà, có đến cả thảy 17 chiếc xe đạp Peugeot được ông lưu giữ rất cẩn thận. Có lẽ ở đất Hà Thành này và cả miền Bắc nữa, không có ai sở hữu nhiều xe đạp mang nhãn hiệu Peugeot đến thế.

Chiếc màu cá vàng, cái màu da đồng, rồi xanh “cô ban”, thậm chí cả màu đen nữa… ông giải thích một cách say mê cho tôi về các chi tiết như thế nào là phanh “đuôi chuột”, phanh “quả táo” rồi đèn “gáo”, đèn “tròn”, chuông, hay chữ Peugeot cỡ chữ to hay nhỏ là thuộc đời nào… như một nhà sản xuất xe Peugeot thực thụ.

Có lẽ, niềm đam mê này ông bị lây từ bố ông “Xe Peugeot xuất hiện VN trước những năm 1930 cùng với thực dân Pháp. Còn nhớ, khi tôi mới 5-6 tuổi, bố tôi mua một chiếc xe Peugeot và quý nó lắm. Ông không cho ai mượn cả và đặt nó trên một cái giá đỡ bằng gỗ trong nhà chứ nhất định không để bệt xuống đất, xe không có một hạt bụi. Khi ai hỏi mượn ông nói: “Có mượn vợ thì mượn, mượn xe thì không” – Ông Dơn kể.

Tất cả 17 chiếc được xếp gọn gàng ở những chỗ trống trong nhà, phủ bạt cẩn thận, 6 cái để trong gian thờ, 3 cái dưới gầm cầu thang, mấy cái để dưới bếp… tất nhiên, con cháu đừng có ai dại dột mà xê dịch chúng đi chỗ khác. Năm ngoái anh con trai trót dại đem chất đống chúng vào nhà kho làm ông Dơn giận đến gần tháng trời.

“Đi thích lắm! Nhẹ, bon, chắc chắn lại đẹp nữa”-ông Dơn tâm sự. Nhìn ông Dơn ngoẹo đầu ngắm nghía rồi chạy xung quanh cái xe đạp mà bình luận, tôi nhận thấy một tình cảm yêu mến, gắn bó đặc biệt mà ông dành cho nó. Có lẽ niềm đam mê này đã hình thành từ khi cậu bé Dơn được mẹ mua cho chiếc xe đạp Peugeot.

Ông kể về chiếc xe đầu tiên: “Nó xấu hơn so với những đời sau nhiều, trông như xe trâu nhưng đó lại là chiếc để lại cho tôi nhiều kỉ niệm nhất, “nó” theo tôi ra vùng tự do để chở củi, gạo, mắm… khi ấy không có săm còn phải nhét rơm vào trong lốp sau đó lấy dây buộc lại, thế mà đi ra trò”. Đến khi cưới vợ thú vui xa xỉ này vẫn không hể thay đổi. Gọi xa xỉ bởi khi ấy ai có xe đạp Peugeot là một tài sản lớn, coi như của để dành.

Chính vì vậy mà ngày xưa nếu trời đổ mưa, đố ai tìm được một chiếc Peugeot ngoài đường vì người ta sợ xe bị rỉ sét và nhanh hỏng. Những năm 1950, khi mua một chiếc lốp rất khó, tôi chỉ còn nước treo xe lên một cách tiếc rẻ. Nhiều khi gặp một chiếc Peogeot đẹp nhưng chẳng có tiền nên đành thôi vì phải tích luỹ 3 năm chưa chắc mua nổi một chiếc. Vậy mà loanh quanh thế nào mà năm 1971-73, trong nhà tôi vẫn có đến 4 chiếc” – ông lão khoái trá.

Vốn có nghề trồng và cắm hoa, hai vợ chồng ông Dơn đã mở một cửa hàng bán hoa nổi tiếng ở phố Mai Hắc Đế. Và đương nhiên, chiếc xe đạp vẫn là phương tiện đi lại của hai vợ chồng. Ông mê xe đến nỗi mà cung đường chở hoa từ nhà ra chợ cho vợ bán và ngược lại, cứ một chuyến bằng xe này, chuyến sau ông lại thay bằng xe khác…người ta bảo ông…hâm.

Lần lượt 4 đứa con ra đời, ông cũng đợi đến khi chúng biết đi xe đạp là tậu cho mỗi đứa một “con” Peugeot. Sau thời gian tham gia quân ngũ, ông Dơn vào làm ở C.ty Công viên cây xanh rồi chuyển sang làm ở tổ chăm sóc hoa cây cảnh của Lăng Bắc. Có tiếng về cắm hoa nhưng điều lạ ở nghệ nhân cắm hoa này là chỉ đi xe đạp, nhiều nơi đưa ô tô đến đón đi cắm hoa nhưng nhất định từ chối, chỉ đi bằng chiếc xe đạp Peugeot của mình.

Một khát vọng rất… Việt Nam

Có lẽ thời gian mà ông Dơn mua được nhiều xe đạp nhất là giai đoạn những năm 1980, thấy nhà nào có xe đạp Peugeot muốn bán là ông đến xem và mua bằng được kể cả hơi đắt một chút. Mua về lại “mông má” sau đó cất đi cho…mới.

Ông kể: khi ấy xe đắt lắm, nhiều nhà có xe họ yêu cầu mình phải trình tiền ra cho họ xem (để chứng minh là mua thật) rồi họ mới cho xem xe. Có hôm tôi đến nhà ở Hàng Lược, nhà rất bé không hiểu họ để xe ở đâu? Khi thấy tôi có vẻ đi mua thật họ mới lật chiếu, dỡ hết dát giường ra… hoá ra chiếc xe được dấu dưới gầm giường, buộc ghì vào thang giường.

Thời ấy, cái xe đạp là quý lắm nên người ta giữ cẩn thận, cẩn thận quá đâm hỏng. Những vết gỉ “khô” này có thể đánh hết được chứ không như gỉ “ướt” là loại gỉ do dùng nhiều, đi nhiều thì không thể đánh hết được. Bí quyết của ông Dơn là chỉ cần pha 8 phần dầu luyn với 2 phần dầu hoả, sau đó bôi lên chỗ gỉ khoảng vài giờ là sáng bong. Chiếc xe mà ông tâm đắc nhất là chiếc màu xanh “cô ban”, “sừng hươu” đời 72 (sản xuất 1972) vẫn còn đôi lốp Michenlin

Mấy chục năm, sưu tầm, tìm kiếm xe đạp Peugeot điều mà ông Dơn tâm đắc nhất là đã có rất nhiều người theo bước mình đi sưu tầm dòng xe này. Cũng đã có rất nhiều người đến gạ mua nhưng ông không bán: “Nhiều khi cũng không cắt nghĩa được tại sao mình lại yêu thích nó đến vậy. Có lẽ dùng nhiều nên quen, và lại đi xe đạp vừa không bị ô nhiễm lại như một hình thức thể thao nữa. Bây giờ người ta lại đang có “mốt” trở lại đi xe đạp”.

Trong 17 chiếc xe đang lưu giữ, 4 chiếc ông yêu thích nhất được lau chùi hàng ngày còn đống còn lại được lau định kỳ hàng tháng. Khi chúng đã bóng lên nước sơn nguyên thuỷ, ông lại xếp chúng thành hàng ngang ở sân mà ngồi… ngắm. Kể cũng lạ về một thú chơi!

Trọng Hiếu

Việt Báo (Theo_VnMedia)